Lý do máy chủ bị lỗi, cách phòng và khắc phục khi xảy ra sự cố

Thật không may, sự cố máy chủ là một vấn đề phổ biến. Không chỉ đối với quản trị viên hệ thống mà còn đối với tất cả người dùng dựa vào phần cứng của nó cho công việc. Hậu quả có thể bao gồm hoạt động kinh doanh bị dừng lại, mất khách hàng, không thể đáp ứng nhu cầu của người dùng và tổn thất tài chính. Chỉ khi hiểu được vấn đề, bạn mới có thể khắc phục được và đưa thiết bị hoạt động trở lại. Vậy tại sao máy chủ lại bị sập? Có thể ngăn ngừa được không? Hãy cùng khám phá chi tiết những câu hỏi cấp bách này nhé. Theo những báo cáo rằng sự cố hệ thống máy chủ có thể khiến các doanh nghiệp mất hàng tỷ đồng cho mỗi giờ ngừng hoạt động.

1. Tại sao máy chủ lại bị sập?

Trước khi đi sâu vào các nguyên nhân phổ biến nhất gây ra lỗi phần cứng, điều cần thiết là phải hiểu "máy chủ bị sập" có nghĩa là gì. Thuật ngữ này đề cập đến lỗi hoặc tắt hoàn toàn phần cứng. Máy chủ sẽ ngừng hoạt động cho đến khi tìm ra nguyên nhân gốc rễ và sửa lỗi.

Có nhiều lý do khiến phần cứng hệ thống ngừng hoạt động, có thể chia thành ba loại: vấn đề về xử lý và cơ sở vật chất, trục trặc kỹ thuật và lỗi của con người.

2. Những dấu hiệu máy chủ đang gặp sự cố hoặc bị sập

• Không phản hồi: Máy chủ trở nên chậm chạp hoặc hoàn toàn không thể truy cập được. Điều này có thể cho thấy hệ thống đang bị quá tải, có vấn đề về kết nối, hoặc có sự cố phần cứng.
• Thông báo lỗi: Người dùng có thể gặp phải các thông báo lỗi khi truy cập vào dịch vụ hoặc ứng dụng được lưu trữ trên máy chủ. Ngoài ra, các đèn cảnh báo lỗi trên máy chủ có thể nhấp nháy, hoặc hệ thống giám sát sẽ phát hiện và gửi thông báo về các lỗi này.
• Hệ thống bị đóng băng: Hệ điều hành hoặc các dịch vụ trên máy chủ không phản hồi. Đây có thể là dấu hiệu của lỗi phần mềm nghiêm trọng, thiếu tài nguyên (như RAM hoặc CPU), hoặc sự cố phần cứng gây ra tình trạng đóng băng hệ thống.
• Tắt máy đột ngột: Máy chủ đột nhiên ngừng hoạt động mà không có cảnh báo trước, dẫn đến gián đoạn dịch vụ. Tắt máy đột ngột thường là do mất nguồn điện, lỗi phần cứng, hoặc vấn đề nhiệt độ quá cao dẫn đến việc hệ thống tự động ngừng hoạt động để bảo vệ phần cứng.

3. Các nguyên nhân phổ biến gây ra sự cố máy chủ

Trên thực tế, nguyên nhân thường gặp nhất gây ra sự cố máy chủ có liên quan trực tiếp đến việc cắt giảm chi phí và hành vi cẩu thả của quản trị viên hệ thống. Các vấn đề phổ biến bao gồm:

3.1. Vấn đề về xử lý và cơ sở vật chất

• Thiết bị máy chủ bị tác động vật lý: Máy chủ có thể bị rơi hoặc va đập khi giá đỡ không được đặt trên mặt sàn bằng phẳng hoặc thiếu các biện pháp hỗ trợ vững chắc. Điều này có thể dẫn đến hư hỏng nghiêm trọng cho phần cứng và ảnh hưởng đến hiệu suất hoạt động của hệ thống.
• Các vấn đề về nguồn điện: Việc không sử dụng bộ nguồn chất lượng cao hoặc chọn bộ nguồn có công suất không phù hợp có thể dẫn đến khả năng hoạt động của máy chủ. Khi mất điện, sự tăng đột biến điện áp có thể xảy ra, gây ra tình trạng cháy bộ nguồn và làm gián đoạn hoạt động của máy chủ.

>> Tham khảo tư vấn chọn bộ nguồn cho máy chủ tại bài viết sau: https://cnttshop.vn/blogs/giai-phap-may-chu-server/cach-chon-nguon-dien-cho-may-chu-server

• Sử dụng máy chủ có cấu hình thấp: Các trung tâm dữ liệu cần trang bị phần cứng hiệu suất cao và đáng tin cậy để đảm bảo khả năng xử lý khối lượng công việc lớn và duy trì độ ổn định. Tuy nhiên, để giảm chi phí, nhiều đơn vị vẫn sử dụng các máy chủ cấu hình thấp, vốn không phù hợp cho nhu cầu hoạt động liên tục và tải nặng. Điều này có thể dẫn đến hiệu suất kém, dễ xảy ra sự cố và giảm tuổi thọ của hệ thống.
• Quá nhiệt: Máy chủ cần được hoạt động trong một môi trường có nhiệt độ được kiểm soát, trong khoảng từ 18-22°C. Nếu nhiệt độ vượt quá giới hạn này, các linh kiện như bộ nhớ, bộ xử lý hoặc ổ đĩa có thể bị hư hỏng. Để đảm bảo máy chủ hoạt động ổn định và bền bỉ, hệ thống làm mát hiệu quả là điều cực kỳ quan trọng.
• Thiếu Bộ chuyển nguồn tự động (ATS): Bộ chuyển nguồn tự động (ATS) là thiết bị quan trọng giúp kết nối máy chủ với cả nguồn điện chính và nguồn điện dự phòng. Nếu không có ATS, khi xảy ra mất điện, toàn bộ hệ thống mạng có thể bị gián đoạn, dẫn đến sự cố không mong muốn và mất dữ liệu. Việc thiếu ATS có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự ổn định và hoạt động liên tục của máy chủ.

3.2. Sự cố về kỹ thuật

Ngay cả phần cứng đáng tin cậy nhất cũng có thể hỏng do hao mòn linh kiện, hư hỏng cơ học hoặc công nghệ lỗi thời. Các vấn đề thường gặp bao gồm:

• Quá tải: thiếu CPU, thiếu RAM hoặc tràn RAM dẫn đến máy chủ bị treo, không thể xử lý được các tác vụ. Điều này có thể xảy ra khi có quá nhiều ứng dụng hoặc dịch vụ chạy đồng thời trên máy chủ.

>> Tham khảo tư vấn chọn RAM cho máy chủ cũng như tối ưu hóa việc sử dụng RAM tại đường dẫn sau: https://cnttshop.vn/blogs/giai-phap-may-chu-server/luong-ram-can-thiet-cho-may-chu-cach-chon-va-toi-uu-hoa-viec-su-dung-ram

• Lỗi ổ cứng: Máy chủ cần ổ cứng đặc biệt mạnh mẽ hơn ổ cứng trong máy tính cá nhân. Mặc dù ổ cứng máy chủ đắt hơn nhưng tuổi thọ của chúng có giới hạn hoạt đồng (khoảng 4 năm trong thiết lập RAID).
• Vượt quá công suất: Nếu ATS của bạn đã tải ở mức 75%, nó có thể xử lý được các đợt tăng điện áp nhỏ, nhưng tải cao hơn có thể khiến ATS bị cháy.
• Dây điện, dây cáp bị hao mòn: Sử dụng cáp giá rẻ có thể dẫn đến quá nhiệt và hỏng hóc, đặc biệt là trong quá trình tăng điện áp đột ngột. Việc xác định và thay thế cáp bị cháy trong số hàng trăm cáp rất tốn thời gian.
• Pin cũ trong Bộ lưu điện (UPS): Theo thời gian, pin sẽ mất dung lượng. Pin cũ có thể không cung cấp đủ điện dự phòng, dẫn đến máy chủ đột ngột tắt máy và có khả năng gây hư hỏng các thành phần quan trọng.

3.3. Lỗi liên quan đến kết nối mạng

Các vấn đề phát sinh từ kết nối của máy chủ với các hệ thống khác.

• Tắc nghẽn mạng: Lưu lượng truy cập quá mức có thể làm quá tải máy chủ, khiến máy chủ không phản hồi.
• Lỗi DNS: Sự cố của Hệ thống tên miền có thể ngăn máy chủ được truy cập hoặc kết nối với internet.
• Độ trễ hoặc mất gói tin: Sự chậm trễ hoặc mất gói dữ liệu trong quá trình truyền có thể gây ra gián đoạn.
• Tấn công DDoS: Các cuộc tấn công từ chối dịch vụ phân tán có thể làm máy chủ quá tải, khiến máy chủ không sử dụng được.

3.4. Lỗi của con người

Sự cố máy chủ thường xảy ra do lỗi của con người, chẳng hạn như:

• Kết nối phần cứng không đúng: Ví dụ như cắm cả hai cáp ATS vào cùng một nguồn điện hoặc quá tải giá đỡ bằng quá nhiều thiết bị.
• Sự bất cẩn: Cài đặt phần mềm không có giấy phép, chạy nhiều dịch vụ nặng trên một máy hoặc cho phép nhân viên không được phép vào trung tâm dữ liệu đều có thể dẫn đến máy chủ bị sập.
• Cấu hình sai: Cài đặt máy chủ hoặc cấu hình phần mềm không đúng có thể dẫn đến sự cố hoặc lỗ hổng bảo mật.
• Xóa nhầm: Xóa các tệp hoặc dữ liệu quan trọng có thể khiến hệ thống mất ổn định hoặc hỏng hóc.
• Bản cập nhật hoặc bản vá không theo kế hoạch: Việc áp dụng bản cập nhật mà không kiểm tra đúng cách có thể dẫn đến sự cố không tương thích hoặc thời gian ngừng hoạt động.

Một cách để giảm thiểu rủi ro do lỗi của con người là sao lưu dữ liệu thường xuyên. Điều này đảm bảo hầu hết thông tin có thể được khôi phục trong trường hợp xảy ra lỗi. Quản trị viên hệ thống không chỉ nên tạo bản sao lưu mà còn phải thường xuyên kiểm tra chúng.

4. Cách ngăn chặn, phòng ngừa sự cố máy chủ

• Chọn thiết bị máy chủ chất lượng: Đảm bảo lựa chọn các thiết bị máy chủ đáng tin cậy và phù hợp với nhu cầu của doanh nghiệp bạn. Đầu tư vào phần cứng chất lượng cao sẽ giúp giảm thiểu sự cố và nâng cao hiệu suất làm việc của hệ thống. Lựa chọn máy chủ, bộ nguồn, và các linh kiện phần cứng chất lượng cao, đáng tin cậy. Đảm bảo rằng các linh kiện này có thể hoạt động lâu dài và đáp ứng các yêu cầu về hiệu suất, độ bền. Cân nhắc sử dụng các máy chủ có thiết kế dự phòng (redundancy) như bộ nguồn đôi (dual power supply) hoặc ổ cứng RAID để giảm thiểu rủi ro mất mát dữ liệu hoặc ngừng hoạt động khi có sự cố.

>>> Khi có nhu cầu mua các sản phẩm máy chủ chất lượng, hiệu suất cao, các bạn có thể tham khảo các mẫu máy chủ tại đường dẫn sau: https://cnttshop.vn/may-chu-server

• Xây dựng cơ sở hạ tầng hiện đại: Hãy đảm bảo rằng cơ sở hạ tầng của bạn được thiết kế để hỗ trợ môi trường máy chủ hoạt động tốt nhất. Nếu không đủ điều kiện, bạn có thể cân nhắc việc sử dụng dịch vụ lưu trữ máy chủ từ các nhà cung cấp đáng tin cậy. Điều này giúp giảm thiểu rủi ro và đảm bảo sự ổn định cho hệ thống.
• Bảo trì và kiểm tra định kỳ: Thực hiện bảo trì định kỳ cho máy chủ, bao gồm kiểm tra các ổ đĩa cứng, bộ nguồn, và các linh kiện quan trọng khác để đảm bảo chúng hoạt động ổn định. Cập nhật phần mềm, firmware và hệ điều hành thường xuyên để bảo vệ hệ thống khỏi các lỗi phần mềm và các lỗ hổng bảo mật.
• Sử dụng hệ thống sao lưu và khôi phục: Thiết lập và kiểm tra thường xuyên các quy trình sao lưu dữ liệu để đảm bảo rằng bạn luôn có bản sao lưu dự phòng trong trường hợp mất mát dữ liệu. Lưu trữ sao lưu ở các vị trí khác nhau, bao gồm sao lưu ngoại vi hoặc sao lưu đám mây để đảm bảo tính toàn vẹn của dữ liệu trong mọi tình huống.
• Đào tạo nhân viên và quy trình quản lý sự cố: Đào tạo nhân viên về các quy trình vận hành và bảo trì máy chủ, cũng như các biện pháp xử lý sự cố khi có sự cố xảy ra. Đảm bảo có kế hoạch khôi phục thảm họa (disaster recovery plan) để có thể phục hồi hệ thống và dịch vụ một cách nhanh chóng sau sự cố.
• Thực hiện các biện pháp bảo mật mạng: Đảm bảo hệ thống máy chủ của bạn được bảo vệ khỏi các cuộc tấn công từ bên ngoài bằng cách sử dụng tường lửa, mã hóa, và các giải pháp bảo mật mạng khác. Thực hiện kiểm tra bảo mật định kỳ để phát hiện và khắc phục các lỗ hổng bảo mật.
• Kiểm tra và thử nghiệm các tình huống lỗi: Sử dụng phương pháp kỹ thuật như Chaos Engineering để thử nghiệm các kịch bản lỗi, tạo ra các tình huống giả lập nhằm kiểm tra khả năng phục hồi của hệ thống khi xảy ra sự cố. Điều này sẽ giúp xác định các điểm yếu và cải thiện hệ thống trước khi sự cố thực sự xảy ra.

5. Một số lưu ý để xử lý, khắc phục khi các sự cố máy chủ xảy ra

• Kiểm tra các thông báo lỗi và cảnh báo: Đầu tiên, xác định nguyên nhân sự cố bằng cách kiểm tra các thông báo lỗi, đèn cảnh báo và hệ thống giám sát. Các lỗi này có thể cung cấp thông tin quan trọng về phần cứng hoặc phần mềm đang gặp sự cố.
• Kiểm tra tình trạng phần cứng: Nếu có sự cố về phần cứng (như ổ cứng, bộ nguồn hoặc bộ xử lý), hãy kiểm tra tình trạng của các linh kiện này, thay thế hoặc sửa chữa ngay nếu cần. Đảm bảo rằng các kết nối phần cứng được thực hiện đúng cách và không bị lỏng.
• Kiểm tra nguồn điện: Đảm bảo rằng máy chủ đang nhận đủ nguồn điện ổn định. Kiểm tra các nguồn cấp điện chính và phụ, bao gồm cả bộ lưu điện (UPS) và bộ chuyển mạch tự động (ATS) để xác nhận hệ thống dự phòng hoạt động bình thường.
• Xử lý sự cố phần mềm: Nếu sự cố liên quan đến phần mềm, như hệ điều hành hoặc ứng dụng không phản hồi, hãy kiểm tra các bản cập nhật, các bản vá hoặc sự cố tương thích. Đảm bảo rằng tất cả phần mềm được cập nhật và cấu hình chính xác.
• Khôi phục từ sao lưu: Nếu dữ liệu bị mất hoặc hệ thống không thể khôi phục, hãy sử dụng các bản sao lưu gần nhất để khôi phục lại hoạt động của máy chủ. Đảm bảo rằng sao lưu dữ liệu được thực hiện thường xuyên và có thể truy cập nhanh chóng khi cần thiết.
• Giảm thiểu thời gian gián đoạn: Trong khi xử lý sự cố, cố gắng giảm thiểu thời gian gián đoạn cho hệ thống. Nếu có thể, chuyển tải các dịch vụ sang máy chủ khác hoặc sử dụng các biện pháp dự phòng để duy trì hoạt động liên tục.
• Lưu trữ và phân tích nhật ký sự cố: Khi sự cố xảy ra, hãy ghi lại các sự kiện và phân tích các nhật ký hệ thống để xác định nguyên nhân chính. Việc này sẽ giúp trong việc xử lý sự cố sau này và cải thiện độ tin cậy của hệ thống.
• Đảm bảo an toàn bảo mật: Trong quá trình khắc phục sự cố, kiểm tra xem có bất kỳ dấu hiệu nào của cuộc tấn công bảo mật hay không. Nếu có, hãy thực hiện các biện pháp bảo mật ngay lập tức, như thay đổi mật khẩu, kiểm tra các quyền truy cập và kiểm tra các bản vá bảo mật.
• Thực hiện các biện pháp phòng tránh: Sau khi sự cố được xử lý, xem xét các biện pháp phòng ngừa để tránh sự cố tương tự trong tương lai, như cải thiện bảo trì, nâng cấp phần cứng hoặc triển khai các giải pháp giám sát và tự động hóa.

6. Phần kết luận

Việc hệ thống máy chủ gặp sự cố quả thật là điều không ai mong muốn, nhưng đây là vấn đề có thể xảy ra bất kỳ lúc nào, và khi xảy ra, nó có thể gây ra nhiều hệ lụy nghiêm trọng. Không chỉ ảnh hưởng đến hoạt động liên tục của doanh nghiệp, mà còn tốn kém thời gian, công sức và chi phí để khắc phục sự cố. Thêm vào đó, sự cố máy chủ cũng có thể làm giảm uy tín và chất lượng dịch vụ của doanh nghiệp trong mắt khách hàng và đối tác.

Tuy nhiên, như các chuyên gia lâu năm về máy chủ và hệ thống tại CNTTShop đã chia sẻ, việc trang bị kiến thức về nguyên nhân, cách phòng ngừa và xử lý sự cố máy chủ là rất quan trọng. Các biện pháp phòng ngừa như đảm bảo hệ thống phần cứng đủ mạnh, bảo dưỡng định kỳ, thiết lập hệ thống sao lưu dữ liệu và sử dụng phần mềm giám sát sẽ giúp giảm thiểu rủi ro và giúp chúng ta đối phó nhanh chóng với các sự cố khi chúng xảy ra.

Hơn nữa, có một kế hoạch ứng phó sự cố rõ ràng và đội ngũ IT sẵn sàng phản ứng kịp thời sẽ là yếu tố quan trọng giúp giảm thiểu thiệt hại và khôi phục hoạt động của doanh nghiệp trong thời gian ngắn nhất. Các công ty và tổ chức không nên coi nhẹ tầm quan trọng của việc duy trì hệ thống máy chủ ổn định và bảo mật, vì nó không chỉ đảm bảo hiệu suất công việc mà còn bảo vệ được uy tín và sự tin cậy từ phía khách hàng.

Chúng tôi hy vọng rằng, với những thông tin và chia sẻ từ đội ngũ chuyên gia CNTTShop, bạn sẽ có những kiến thức bổ ích để phòng ngừa các sự cố máy chủ, cũng như biết cách xử lý và khắc phục sự cố khi cần thiết, giúp hệ thống máy chủ của bạn hoạt động hiệu quả và ổn định.